Matematiğin Aydınlık Dünyası

Çok kimsenin korkulu rüyası olmuştur matematik. Adını duyunca heyecanlananların sayısı da az değil, biliyorum. Ancak neredeyse her seferinde başarısız olanlarla, korkanlarla, sevmeyenler ile karşılaştım desem yeridir.

Ben küçüklüğümden beri sevdim matematiği, hayranı oldum. İlgi alanımın içindeydi hep. Hayatının bir yerinde matematikle arası açılmış ve bir daha barışamamış insanları anlamakta zorluk çektim ilk dönemlerde. Ardından onları nasıl barıştırabilirim, matematiğin öcü
olmadığını nasıl gösterebilirim diye düşündüm. Bunun için çabaladım. Kimi zaman başarılı olsam da kelimelerin yetmediği yerler oldu. Korkmak bir tarafa matematiğin kötü-gereksiz-saçma olduğuna inanmış insanları nasıl ikna edeceğimi bulamadım kimi zaman.

Bazen filmlerden küçük sahneler, bazen müzik, bazen hikayeleri denedim matematiğin ne olduğunu anlatmak için. Neden ihtiyacımız olduğunu, faydalarını anlattım dilim döndüğünce. Hiç kolay olmuyordu. Taa ki MATEMATİĞİN AYDINLIK DÜNYASI belgeseliyle tanışana kadar =)

İşte belgeselden bir sahne...

Belgesel 1994'de Ali Sinan Sertöz ile eşi Zehra Tülin Sertöz tarafından TRT için hazırlanmış. Belgesel dediğime bakıp korkmayın. O kadar eğlenceli ki 4 bölüm boyunca her saniyesini izlerken yeni bir şey öğreniyor ve hayretler içinde kalmaya devam ediyorsunuz. Belgeselde işinin ehli bir çok kişi matematik hakkında konuşurken, Ali Sinan Sertöz; Perge, Milet, İznik, Didim, Bodrum Kalesi veDavutlar Milli Parkında gerçekleştirilen çekimlerde karşımıza çıkıyor. Belgeselde; bir kısmı bizim topraklarımızda bir kısmı dünyanın başka yerlerinde farklı zaman dilimlerinde yaşamış matematikçilerin yaşantılarından öyküler ve onların içlerinden gelen o dayanılmaz matematik yapma arzusu anlatılıyor. Süleymaniye ve Şişli Askeri Kütüphanelerindeki orijinal el yazması matematik kitaplarına da yer verilmiş.

Kitapta matematikçilerin kralından bahsediliyor, Fermat'nın hikayesi anlatılıyor, "Osmanlı boş durur mu?" diye soruyor. Oranları koruyarak Dünya ve Güneşi ne kadar küçültürsek aradaki mesafe 12m olur sorusunun cevabını veriyor. Bu oranlara göre insanın büyüklüğünü anlamak daha kolay oluyor. Bilmeyenlere; Eflatunun açtığı Akademinin kapısında "Matematik Bilmeyen Giremez" yazdığını hatırlatıyor. İşte bir alıntı "Birçok insan için matematik hayatını zehir eden derslerden, içine korku salan sınavlardan ve okulu bitirir bitirmez kurtulacağı bir kabustan ibarettir. Bazıları içinse matematik hayatı anlamanın ve sevmenin bir yolu olabilmiştir. Çünkü sevmenin yolu, her şeyde olduğu gibi, burada da anlamaktan geçer. Ancak anlayabildiğimiz şeyleri severiz."

Daha sonra belgesel esas alınarak yine MATEMATİĞİN AYDINLIK DÜNYASI adında TÜBİTAK yayını olarak bir de kitap yayınlanıyor. İşte kitabın tanıtım yazısı:

"Matematik, akademisyenlerin loş koridorlarda birbirlerinin kulağına fısıldadığı anlaşılmaz kavramlardan oluşan bilgiler yumağı değildir. Matematik, hayatı dolu dolu yaşamış insanların sevinçleri, üzüntüleri, başarı ve yenilgileriyle oluşturdukları bir insanlık macerasıdır. Bu kitapta, bir kısmı topraklarımızda geçen bu büyük insanlık macerasının öyküsünü bulacaksınız. Halen Bilkent Üniversitesi Matematik Bölümü’nde öğretim üyesi olan Sinan Sertöz, Matematiğin Aydınlık Dünyası’nı TRT için hazırladığı aynı adla belgeseli esas alarak kaleme almıştır."

Bu da kitapla ilgili bir yorum:

"Matematik akademisyenlerin loş koridorlarda birbirlerinin kulağına fısıldadığı, anlaşılmaz kavramlardan oluşan bilgiler yumağı değildir. Matematik, hayatı dolu dolu yaşamış insanların sevinçleri, üzüntüleri, başarı ve yenilgileriyle oluşturdukları bir insanlık macerasıdır. Bu kitapta, bir kısmı topraklarımızda geçen bu büyük insanlık macerasının öyküsünü bulacaksınız.” Sinan Sertöz’ü bu sene kendisinden aldığım ders ile tanıdım. Birçok akademisyende göremediğim farklılıklar bu şahısta mevcuttu.

Öncelikle her sözünden, davranışından, esprisinden, giyiminden kuşamına kadar   matematiği ne kadar sevdiğini, kendisine yaşam biçimi yaptığını, bu işten ne kadar haz duyduğunu anlarsınız. Hem bilgisiyle, hem aydın görüşleriyle, araştırmacı kişiliğini öne çıkartması ve de bunu bize yansıtmasıyla kendisini kısa zamanda sevdim. Bu kitabında da yaşamına paralel olarak matematiği ne kadar sevdiğini hem göstermiş hem de matematiğe biraz korkarak yaklaşan genç-yaşlı herkese sevdirmeye çalışmış. Açıkçası, ben zaten matematiği, belki de yapabildiğim tek şey olduğu için, öğrenim hayatım boyunca çok sevmişimdir. Bu kitapla da ilgimin daha da pekiştiğini, bilmediğim ya da yanlış bildiğim konulara aşinalık kazandığımı itiraf edeyim. TÜBİTAK yayını olan bu kitabı herkesin severek okuyacağını düşünüyorum ve herkese tavsiye ediyorum. 

Bu kitapta bulacağınız ilginç konular; Matematik, yaratıcının doğanın içine bıraktığı ipuçları mıdır yoksa insan beyninin bir icadı mı? Uzayda başka canlıların varlığını kabul edersek, ve de matematik yapıyorsalar, yaptıkları matematik bizim matematiğimiz midir? Mimar Sinan, Euklides, Newton, Pythagoras, Piri Reis, Ömey Hayyam, Fibonacci, Fermat, Kepler, Gauss, Thales, Archimedes ve daha fazlası.. Azcık ondan azcık bundan… Hayatta ne varsa...

Matematikçiyim diyen, matematik öğreten, matematiğe ilgi duyan herkesin edinmesi gereken bir dvd ve kitap olduğunu düşünüyorum. Belgeseli almak isteyenler TRT MARKETten, kitabı almak isteyenler ise TÜBİTAK sitesinden sipariş edebilirler.

İlgilenenlere Ece Temelkuran'ın kitapla ilgili köşe yazısını , ve Ekşi sözlük girdilerini de okumalarını tavsiye ederim.

Son olarak belgeselin dört bölümünü de eklemiş olayım.Ancak kesinlikle orjinalini almanızı ve bu tür yayınların artması için ilginizi göstermenizi tavsiye ederim.Kalın sağlıcakla...

A.Cihad CANAN

Matematik Öğretmeni

Bölüm 1

Bölüm 2

Bölüm 3

Bölüm 4